Rijetko koje mjesto u Republici Srpskoj je priroda tako bogato podarila kao Novi Grad, na krajnjem sjeverozapadu, na ušću Sane u Unu, gdje se ukrštaju istorija, tradicija i prirodne ljepote.
Grad se prvi put u dokumentima pominje 1217. godine, mada neki istoričari smatraju da je osnovan 1280. godine.
Šire područje je naseljeno još u antičko doba, o čemu svjedoče arheološka nalazišta u Donjim Rakanima i Blagaju, u dolini Japre.
Ovo željezničko čvorište i raskrsnica važnih puteva koji vode na istok i na zapad, i sjever i jug, nezaobilazna tačka geografske karte, prepoznatljivo je po duhu Hercegovine, ponajviše zbog čistih rijeka i povoljne klime.
Novi Grad nije slučajno prozvan Trebinjem zapadnog dijela Srpske, kažu sagovornici Srpskainfo, sa kojima smo razgovarali na ulicama i u lijepo uređenim baštama kafića, jer on po mnogo čemu dijeli sličnost sa najvećim gradom u Hercegovini.
Mještani Novog Grada, u kojem nam je kao svojevrstan vodič bio hirurg Aleksa Sredić, diče se drevnom, nedavno obnovljenom vijećnicom, najdužom plažom i korzom u ovom dijelu Republike Srpske, idiličnim ulicama ispod starih drvoreda, znamenitim objektima, a iznad svega duhom svojih slikara, pjesnika, muzičara.
– Novi Grad je mjesto mojih najljepših uspomena, ovdje sam rođen, odrastao i Novom se uvijek vraćam, gotovo svakog petka. Zaposlen sam u gradiškoj Bolnici, a vođen stalnom potrebom usavršavanja i sticanja novih znanja iz svoje struke, često boravim u Srbiji, Sloveniji, Francuskoj, Turskoj i drugim zemljama. Nigdje na svijetu nije mi ljepše nego pored Une i Sane – ispričao nam je Sredić, ugledni hirurg, veoma omiljen u svome mjestu.
Damir Šević, odbornik u Skupštini opštine Novi Grad, smatra veliki turističkim potencijamom Unu i Sanu.
– Imamo 15 kilometara plaža i nekoliko kilometara uređenih šetališta pored rijeka. Možemo još bolje urediti ovaj jedinstveni ambijent i privući više turista, ljubitelja prirode, bistrih i čistih rijeka – smatra Šević, ukazujući na neophodnost snažnijeg iskoraka na uređenju priorodnih potencijala i obezbjeđenju više smještajnih kapaciteta.
Suad Talić se nakon kratkog perioda u inostranstvu, u ratno vrijeme, vratio u Novi Grad.
– Nisam mogao bez Novog, jer volim ovo mjesto. Moji su se razišli po svijetu, tamo ostali, pronašli zaposlenja, kupili stanove i kuće, ali ja nisam mogao, zbog nostalgije, da živim daleko od Novog. Problem je što se mnogi nisu vratili, što se ne vraćaju i što omladina odlazi. Ovdje je moguće bolje živjeti jer nas je svevišnji podario nevjerovatnom ljepotom, izdašnom prirodom, vodom i šumom, svježim vazduhom – podijelio je Talić svoje emocije sa ekipom Srpskainfo.
Postoji i nekoliko značajnih objekata koji svjedoče o bogatom istorijskom periodu.
Gradska vijećnica u Novom Gradu na obali Une, najstarija je građevina sačuvana u tom mjestu.
Ona je glavna turistička atrakcija. Sagrađena je u vrijeme austrougarske vladavine 1892. godine, od čuvenog bihacit kamena, u pseudomaurskom stilu, karakteristična po brojnim fasadnim ukrasima.
Obnovljena je 2013. godine i proglašena spomenikom kulture BiH.
Zbog izuzetno bogate dekorativnosti i upečatljivosti, vijećnica se ubraja u red najskladnijih objekata, navedeno je u odluci o proglašenju Vijećnice nacionalnim spomenikom BiH.
U zgradi su smješteni Zavičajni muzej i Turistička organizacija opštine Novi Grad.
Osim stalne etnološke postavke, ovdje se održavaju i brojne kulturne manifestacije.
Novljani, podsjetivši da je ovdje snimljena nekada kultna tv serija “Osam stotina žena”, ponose se svojim umjetncima, glumcima, slikarima, piscima…
U Zavičajnom muzeju čuvaju zbirku Milana Karanovića.
To su narodne nošnje, predmeti koji su se koristili u domaćinstvima krajem 19. i početkom 20. vijeka motivi vezova.
Milan Karanović je poznati etnolog koji je život posvetio proučavanju običaja i kulture Bosanske krajine.
Dugačak je spisak poznatih umjetnika Novljana, podsjeća Srećko Marčeta, pisac i glumac, neumorni pedagog scenskog izraza.
To su glumci Mustafa Nadarević, Božidarka Frajt, slikari Lazar Drljača, Stojan Ćelić, Mladen Karan, Oste Erceg, Đoko Mazalić, pisci Mladen Oljača, LJubo Jandrić, Dragan Kolundžija, Mirosdlav Milinović, fudbaleri Džemal Mustedanagić, Mustafa Arslanović, Nermin Crnkić…
Svi sagovornici Srpskainfo smatraju da Novi Grad ima velike razvojne perpsektive na putu da postane turistički centar Krajine, ali da je neophodno više inicijative i ulaganja u ovo mjesto, jedinstvene ljepote.
AMERIKA I ŠTRAJKAČI
U centru Novog Grada, na šta podsjeća kamena ploča sa jasnim natpisom, između dva svjetska rata, došlo je do snažnijeg buđenja sindikalnog pokreta.
U ovom mjestu, u sali bivšeg hotela „Amerika“, u ljeto 1935. godine, održan je zbor radnika štrajkača kožarske struke.
Štrajk je uspješno okončan pobjedom radnika u ispunjavanju postavljenih zahtjeva.
Na ovom zboru govorio je vođa štrajkača Mile Cimeša, piše na ploči postavljenoj 6. novembra 1971. godine.
srpskainfo.com
0